Important Information

You are visiting the international Vantage Markets website, distinct from the website operated by Vantage Global Prime LLP
( www.vantagemarkets.co.uk ) which is regulated by the Financial Conduct Authority ("FCA").

This website is managed by Vantage Markets' international entities, and it's important to emphasise that they are not subject to regulation by the FCA in the UK. Therefore, you must understand that you will not have the FCA’s protection when investing through this website – for example:

  • You will not be guaranteed Negative Balance Protection
  • You will not be protected by FCA’s leverage restrictions
  • You will not have the right to settle disputes via the Financial Ombudsman Service (FOS)
  • You will not be protected by Financial Services Compensation Scheme (FSCS)
  • Any monies deposited will not be afforded the protection required under the FCA Client Assets Sourcebook. The level of protection for your funds will be determined by the regulations of the relevant local regulator.

If you would like to proceed and visit this website, you acknowledge and confirm the following:

  • 1.The website is owned by Vantage Markets' international entities and not by Vantage Global Prime LLP, which is regulated by the FCA.
  • 2.Vantage Global Limited, or any of the Vantage Markets international entities, are neither based in the UK nor licensed by the FCA.
  • 3.You are accessing the website at your own initiative and have not been solicited by Vantage Global Limited in any way.
  • 4.Investing through this website does not grant you the protections provided by the FCA.
  • 5.Should you choose to invest through this website or with any of the international Vantage Markets entities, you will be subject to the rules and regulations of the relevant international regulatory authorities, not the FCA.

Vantage wants to make it clear that we are duly licensed and authorised to offer the services and financial derivative products listed on our website. Individuals accessing this website and registering a trading account do so entirely of their own volition and without prior solicitation.

By confirming your decision to proceed with entering the website, you hereby affirm that this decision was solely initiated by you, and no solicitation has been made by any Vantage entity.

I confirm my intention to proceed and enter this website Please direct me to the website operated by Vantage Global Prime LLP, regulated by the FCA in the United Kingdom

By providing your email and proceeding to create an account on this website, you acknowledge that you will be opening an account with Vantage Global Limited, regulated by the Vanuatu Financial Services Commission (VFSC), and not the UK Financial Conduct Authority (FCA).

    Please tick all to proceed

  • Please tick the checkbox to proceed
  • Please tick the checkbox to proceed
Proceed Please direct me to website operated by Vantage Global Prime LLP, regulated by the FCA in the United Kingdom.

Access Restricted

Your access to this website is restricted.

Our website and services are not available to, and are not intended for, individuals who are citizens or residents of the United States, or entities incorporated in or conducting business within the United States.

If this does not apply to you and you believe you have received this message in error, please contact us at [email protected] for further assistance.

If you fall into any of the above categories, please exit the site.

Important Information

Thank you for visiting the Vantage Markets website. Please note that this website is intended for individuals residing in jurisdictions where accessing it is permitted by Vantage and its affiliated entities do not operate in your home jurisdiction.

By clicking 'I CONFIRM MY INTENTION TO PROCEED AND ENTER THIS WEBSITE', you confirm that you are entering this website solely based on your initiative and not as a result of any specific marketing outreach. You wish to obtain information from this website based on reverse solicitation principles, in accordance with the applicable laws of your home jurisdiction.

I CONFIRM MY INTENTION TO PROCEED AND ENTER THIS WEBSITE

×

Bạn đã sẵn sàng nắm bắt cơ hội trong thị trường tăng giá?

Giao dịch ngay >
Đã đến lúc bạn hành động?

vi

SEARCH

  • TẤT CẢ
    GIAO DỊCH
    NỀN TẢNG
    Học Viện
    Phân Tích
    KHUYẾN MÃI
    VỀ CHÚNG TÔI
  • Truy vấn tìm kiếm quá ngắn. Vui lòng nhập một từ hoặc cụm từ đầy đủ.
  • Search

Keywords

  • Forex
  • Vantage Rewards
  • Phí giao dịch
  • facebook
  • instagram
  • twitter
  • linkedin
  • youtube
  • telegram
  • tiktok
  • spotify
Những vụ sụp đổ của thị trường chứng khoán trong lịch sử: Nguyên nhân, hậu quả và bài học

MỤC LỤC

Những vụ sụp đổ của thị trường chứng khoán trong lịch sử: Nguyên nhân, hậu quả và bài học

Những vụ sụp đổ của thị trường chứng khoán trong lịch sử: Nguyên nhân, hậu quả và bài học

Vantage Updated Thu, 2025 December 4 02:54

Sự sụp đổ của thị trường chứng khoán là một trong những sự kiện kịch tính nhất – và đáng sợ nhất – mà các nhà đầu tư và người tham gia thị trường có thể chứng kiến. Lý do chính đáng là: các vụ sụp đổ thường xảy ra đột ngột và nghiêm trọng, xóa sổ hàng tỷ, thậm chí hàng nghìn tỷ giá trị thị trường chỉ trong vài ngày hoặc vài tuần, và khiến ngay cả những nhà đầu tư kiên cường nhất cũng phải hoang mang. 

Nhưng không chỉ tạo ra những tiêu đề giật gân, các vụ sụp đổ thị trường chứng khoán còn đóng vai trò quan trọng trong việc định hình hệ thống hiện đại, thúc đẩy những thay đổi về quy định và chính sách, đồng thời thay đổi cách thức vận hành của thị trường. Quan trọng hơn, chúng đóng vai trò là những bài học lịch sử thiết yếu cho những người tham gia thị trường; việc nghiên cứu các vụ sụp đổ thị trường chứng khoán trong quá khứ có thể cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách thức mà nỗi sợ hãi, lòng tham và các cú sốc bên ngoài đã ảnh hưởng đến thị trường trong lịch sử. 

Trong bài viết này, chúng ta sẽ xem xét định nghĩa của sự sụp đổ thị trường chứng khoán, xem xét một số vụ sụp đổ quan trọng nhất trong lịch sử và kết luận bằng những hiểu biết thực tế về cách tiếp cận các sự kiện như vậy. 

Những điểm chính 

  • Sự sụp đổ của thị trường chứng khoán là sự suy thoái đột ngột, nghiêm trọng thường do đầu cơ, đòn bẩy hoặc các cú sốc bất ngờ gây ra. 
  • Các vụ sụp đổ lịch sử như năm 1929, 1987, 2000, 2008 và 2020 cho thấy nỗi sợ hãi và rủi ro hệ thống định hình lại thị trường và quy định như thế nào. 
  • Bài học từ những vụ sụp đổ trước đây nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đa dạng hóa, quản lý rủi ro và chống lại hành vi theo đám đông. 

Sự sụp đổ của thị trường chứng khoán là gì? 

Sụp đổ thị trường chứng khoán là sự sụt giảm đột ngột và mạnh mẽ về giá trị tổng thể của thị trường. Quá trình này thường diễn ra trong vài ngày, hoặc trong một số trường hợp, thậm chí chỉ vài giờ. Những đợt sụp đổ như vậy thường do làn sóng bán tháo hoảng loạn lan rộng. Các nhà đầu tư vội vã thoát khỏi vị thế của mình cùng một lúc, khiến thị trường tràn ngập lệnh bán. 

Khi lực bán tăng tốc, người mua trở nên khan hiếm. Thanh khoản bắt đầu cạn kiệt. Người bán, tuyệt vọng muốn thoát ra, bắt đầu chấp nhận giá ngày càng thấp. Điều này tạo ra một vòng phản hồi tiêu cực, đẩy giá xuống thấp hơn nữa. 

Trong khi thị trường chứng khoán tự nhiên trải qua những thăng trầm, một cú sụp đổ lại khác biệt vì tốc độ và mức độ nghiêm trọng của nó. Những sự kiện này thường khiến các nhà giao dịch bất ngờ và có thể gieo rắc nỗi sợ hãi trên toàn cầu. 

Không phải mọi sự sụt giảm của thị trường đều là một cú sụp đổ. Điều quan trọng là phải phân biệt các thuật ngữ liên quan: 

  • Điều chỉnh: Thị trường giảm ngắn hạn khoảng 10% so với mức cao gần đây. 
  • Thị trường gấu – giá xuống : Sự suy giảm dài hạn từ 20% trở lên, thường kéo dài nhiều tháng hoặc nhiều năm. 
  • Sự sụp đổ : Sự sụt giảm đột ngột, nghiêm trọng xảy ra trong thời gian rất ngắn, gây ra nỗi sợ hãi lan rộng và rủi ro hệ thống. 

Mặc dù sự sụp đổ của thị trường chứng khoán rất hiếm khi xảy ra, nhưng mức độ tàn phá mà chúng có thể gây ra có thể định hình lại nền kinh tế và hành vi của nhà đầu tư trong nhiều thập kỷ. 

Những vụ sụp đổ thị trường chứng khoán đáng chú ý nhất trong lịch sử 

Trong suốt lịch sử, thị trường chứng khoán đã trải qua những đợt suy thoái đột ngột, định hình lại nền kinh tế và thay đổi hành vi của nhà đầu tư. Một số do đầu cơ và định giá quá cao, một số khác do sai sót hệ thống, và gần đây hơn là do những cú sốc bên ngoài như đại dịch hoặc thông tin sai lệch. 

Những ví dụ sau đây nêu bật một số vụ sụp đổ đáng chú ý nhất. Mỗi vụ đều hé lộ những nguyên nhân, hậu quả và cải cách riêng biệt — mang đến cái nhìn sâu sắc về cách hệ thống tài chính phát triển để ứng phó với khủng hoảng. 

Sự sụp đổ của Phố Wall năm 1929 (Đại suy thoái) 

Vụ sụp đổ Phố Wall năm 1929 được ghi nhớ là vụ sụp đổ khét tiếng nhất trong lịch sử thị trường. Diễn ra trong nhiều ngày của tháng 10, Thứ Năm Đen (24 tháng 10) và Thứ Ba Đen (29 tháng 10) đánh dấu những cú sụp đổ thảm khốc nhất. 

Thông tin nhanh 

  • Ngày: 24 và 29 tháng 10 năm 1929 
  • Chỉ số bị ảnh hưởng: Chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones 
  • Tổng thiệt hại: –89,2% vào năm 1932 [1] 
  • Tác động: Ngân hàng phá sản, thất nghiệp hàng loạt, suy thoái toàn cầu 
  • Di sản quan trọng: Sự ra đời của SEC, Đạo luật Glass-Steagall 

Nguyên nhân nào gây ra điều đó? 

  • Sự bùng nổ kinh tế của những năm 1920 được thúc đẩy bởi đầu cơ 
  • Mua cổ phiếu ký quỹ tràn lan 
  • Bong bóng tài chính mong manh vỡ tan khi niềm tin sụp đổ 

Hậu quả và phục hồi 

Mỹ bước vào cuộc Đại suy thoái, lan rộng ra toàn cầu trong gần một thập kỷ. Hàng triệu người mất việc làm, và hệ thống tài chính được tái cấu trúc bằng những cải cách toàn diện. 

  • Những điều lịch sử đáng ghi nhớ 
  • Đòn bẩy quá mức có thể làm tăng mức thua lỗ. 
  • Niềm tin của thị trường có thể tan biến chỉ sau một đêm. 
  • Quy định chặt chẽ xuất hiện như một biện pháp bảo vệ. 

Thứ Hai Đen Tối (1987) 

Ngày 19 tháng 10 năm 1987, thị trường toàn cầu bất ngờ sụp đổ. Chỉ trong một ngày, chỉ số Dow Jones giảm 22,6% – mức giảm phần trăm lớn nhất trong một ngày trong lịch sử. Ngày này được gọi là Thứ Hai Đen [2]

Thông tin nhanh 

  • Ngày: 19 tháng 10 năm 1987 
  • Chỉ số bị ảnh hưởng: Chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones 
  • Lỗ trong một ngày: –22,6% 
  • Thời gian phục hồi: Trong vòng 2 năm 
  • Di sản quan trọng: Áp dụng cơ chế circuit breakers (ngắt mạch tự động) 

Nguyên nhân nào gây ra điều đó? 

Sự kết hợp của nhiều yếu tố đã tạo nên cơn bão hoàn hảo: 

  • Giá cổ phiếu được định giá quá cao 
  • Mối lo ngại về lãi suất tăng cao 
  • Chương trình giao dịch tự động , kích hoạt lệnh bán hàng loạt trong vài mili giây 

Sự kết hợp này làm gia tăng sự hoảng loạn và đẩy nhanh quá trình bán tháo. 

Hậu quả và phục hồi 

Bất chấp mức độ nghiêm trọng, thị trường đã phục hồi nhanh hơn dự kiến. Đến năm 1989, các chỉ số chính đã lấy lại được mức trước khủng hoảng. 

Những điều lịch sử đáng ghi nhớ 

  • Rủi ro về công nghệ: Tự động hóa có thể làm tăng tính biến động cũng như đơn giản hóa giao dịch. 
  • Kiểm soát rủi ro là vấn đề quan trọng: Cầu dao tự động xuất hiện như một biện pháp bảo vệ chống lại sự sụp đổ đột ngột. 
  • Quan điểm: Ngay cả những cú ngã mạnh nhất cũng có thể phục hồi theo thời gian, mặc dù con đường phục hồi có thể khác nhau. 

Bong bóng Dot-Com (2000) 

Cuối những năm 1990 đã mang đến một làn sóng phấn khích cho các công ty hoạt động trên nền tảng internet. Bất kỳ công ty nào có đuôi .com trong tên đều thu hút được vốn đầu tư, ngay cả khi không có lợi nhuận hay mô hình kinh doanh khả thi. 

Thông tin nhanh 

  • Giai đoạn: 1995–2002 (đỉnh điểm vào tháng 3 năm 2000) 
  • Chỉ số bị ảnh hưởng: Nasdaq Composite 
  • Tổn thất: -80% trong hai năm 
  • Tác động: Hàng nghìn tỷ đô la bị mất trong lĩnh vực công nghệ, hàng loạt vụ phá sản 
  • Di sản quan trọng: Cách tiếp cận thận trọng hơn đối với định giá công nghệ 

Nguyên nhân nào gây ra điều đó? 

  • Suy đoán về các công ty khởi nghiệp internet 
  • Định giá bị thổi phồng mà ít chú trọng đến các yếu tố cơ bản 
  • Cơn sốt nhà đầu tư do sự cường điệu 

Hậu quả và phục hồi 

Chỉ số Nasdaq sụp đổ gần 80%, xóa sổ hàng nghìn tỷ đô la. Nhiều công ty khởi nghiệp đã thất bại, mặc dù một số công ty sống sót, chẳng hạn như Amazon, sau đó đã phục hồi và phát triển mạnh mẽ. 

Những điều lịch sử đáng ghi nhớ 

  • Chỉ đổi mới không đảm bảo thành công. 
  • Những nguyên tắc cơ bản vẫn là thiết yếu. 
  • Sự thổi phồng mang tính đám đông có thể nhanh chóng tạo ra bong bóng. 

Khủng hoảng tài chính toàn cầu (2008) 

Khủng hoảng tài chính toàn cầu (GFC) là một trong những cuộc suy thoái kinh tế tồi tệ nhất kể từ năm 1929. Nó bắt nguồn từ sự sụp đổ của hoạt động cho vay thế chấp rủi ro và lan rộng ra toàn thế giới. 

Thông tin nhanh 

  • Giai đoạn: 2007–2009 (đỉnh điểm vào tháng 9 năm 2008) 
  • Nguyên nhân: Khủng hoảng thế chấp dưới chuẩn ở Mỹ 
  • Chỉ số lỗ: –50%+ ở các thị trường lớn [4] 
  • Tác động: Suy thoái toàn cầu, cứu trợ hàng loạt, thị trường tín dụng đóng băng 
  • Di sản chính: Quy định ngân hàng chặt chẽ hơn, nhận thức về rủi ro hệ thống 
     

Nguyên nhân nào gây ra điều đó? 

  • Sự gia tăng trong cho vay thế chấp dưới chuẩn 
  • Các công cụ tài chính phức tạp, rủi ro 
  • Thị trường nhà ở sụp đổ và sự phá sản của các ngân hàng 
     

Hậu quả và phục hồi 

Vụ phá sản của Lehman Brothers vào tháng 9 năm 2008 đã gây ra sự hoảng loạn. Các chính phủ đã tung ra các gói cứu trợ và kích thích kinh tế khổng lồ để ổn định thị trường. Quá trình phục hồi mất vài năm. 

Những điều lịch sử đáng ghi nhớ 

  • Rủi ro hệ thống có thể làm mất ổn định toàn bộ nền kinh tế. 
  • Đòn bẩy có thể khuếch đại sự suy thoái một cách đáng kể. 
  • Hành động của ngân hàng trung ương có thể định hình tốc độ phục hồi. 

Sự sụp đổ của thị trường COVID-19 (2020) 

Đầu năm 2020, COVID-19 đã gây chấn động thị trường toàn cầu. Khi các lệnh phong tỏa làm tê liệt nền kinh tế, chỉ số S&P 500 đã giảm hơn 30% chỉ trong vài tuần

Thông tin nhanh 

  • Thời gian: Tháng 2–Tháng 3 năm 2020 
  • Chỉ số bị ảnh hưởng: S&P 500 
  • Tổn thất: –30% trong vòng chưa đầy một tháng [5] 
  • Tác động: Gián đoạn chuỗi cung ứng, du lịch bị dừng lại, bất ổn toàn cầu 
  • Di sản quan trọng: Sự can thiệp nhanh chóng của các nhà hoạch định chính sách 

Nguyên nhân nào gây ra điều đó? 

  • Hoạt động toàn cầu đột ngột dừng lại do lệnh phong tỏa 
  • Sự bất ổn về sức khỏe và kết quả kinh tế 
  • Lạm phát gia tăng do cú sốc cung 

Hậu quả và phục hồi 

Các chính phủ đã hành động nhanh chóng với các gói kích thích kinh tế và các ngân hàng trung ương cắt giảm lãi suất. Kết hợp với việc triển khai vắc-xin nhanh nhất trong lịch sử, thị trường đã phục hồi chỉ trong vòng vài tháng. 

Những điều lịch sử đáng ghi nhớ 

  • Những cú sốc bên ngoài có thể gây ra sự sụp đổ nhanh chóng. 
  • Phản ứng chính sách có vai trò quan trọng trong việc phục hồi sau khủng hoảng. 
  • Tính linh hoạt là rất quan trọng trong điều kiện biến động mạnh. 

Những vụ sụp đổ đáng chú ý khác 

Trong khi những vụ sụp đổ nêu trên là nổi tiếng nhất, vẫn còn một số sự kiện quan trọng khác định hình hành vi thị trường: 

  • Khủng hoảng tài chính châu Á (1997): Bắt đầu từ sự sụp đổ của đồng tiền Thái Lan, lan rộng khắp Đông Nam Á và gây ra tình trạng hỗn loạn trên thị trường chứng khoán và phá sản của các ngân hàng. 
  • Flash Crash (2010): Chỉ số Dow Jones giảm gần 1.000 điểm trong vòng vài phút trước khi phục hồi, cho thấy rủi ro của giao dịch tần suất cao. 
  • Tin tức giả mạo do AI gây ra (2023): Một bức ảnh giả do AI tạo ra về vụ nổ tại Lầu Năm Góc Mỹ đã khiến S&P 500 giảm giá trong thời gian ngắn, làm nổi bật những rủi ro mới từ thông tin sai lệch. 

Nguyên nhân gây ra sự sụp đổ của thị trường chứng khoán 

Sự sụp đổ của thị trường chứng khoán hiếm khi xảy ra mà không có dấu hiệu cảnh báo, mặc dù những dấu hiệu này không phải lúc nào cũng dễ nhận biết. Mặc dù mỗi vụ sụp đổ đều có đặc điểm riêng, nhưng có một vài yếu tố chung thường đóng vai trò nhất định. Nguyên nhân cốt lõi của hầu hết các vụ sụp đổ là nỗi sợ hãi lấn át việc ra quyết định hợp lý , tạo ra hiệu ứng domino khiến giá giảm càng làm gia tăng tình trạng bán tháo hoảng loạn. 

Sau đây là một số lý do phổ biến nhất khiến thị trường có thể đột ngột sụp đổ. 

1. Bong bóng đầu cơ vỡ 

Khi các nhà đầu tư quá lạc quan về một lĩnh vực hoặc toàn bộ thị trường, giá có thể tăng cao hơn nhiều so với giá trị kinh tế thực tế. Hiện tượng này được gọi là bong bóng đầu cơ. 

Ban đầu, mọi người đều cảm thấy mình là người chiến thắng khi giá cả tiếp tục leo thang, thu hút thêm nhiều người mua. Tuy nhiên, khi thực tế ập đến – lợi nhuận đáng thất vọng, tăng trưởng chậm lại, hoặc không thể mang lại tiện ích thực tế – các cổ đông hoảng loạn bán tháo, khiến giá cổ phiếu giảm mạnh. 

2. Đòn bẩy quá mức và các sản phẩm tài chính rủi ro 

Đòn bẩy liên quan đến việc vay tiền để đầu tư, điều này làm tăng cả lãi lẫn lỗ. Trong thời kỳ thuận lợi, điều này có thể thúc đẩy lợi nhuận. Nhưng khi thị trường đảo chiều, các vị thế có đòn bẩy cao có thể sụp đổ nhanh chóng. 

Khi giá giảm, bên cho vay yêu cầu nhiều tài sản thế chấp hơn hoặc buộc nhà đầu tư phải bán tài sản để trang trải nợ, tạo ra một vòng luẩn quẩn áp lực bán. Động lực này đặc biệt nguy hiểm khi kết hợp với các sản phẩm tài chính phức tạp mà thị trường nói chung chưa hiểu rõ. Khi áp lực bán trở nên quá lớn, trạng thái cân bằng của thị trường bị phá vỡ, khiến giá cả sụp đổ. 

3. Những cú sốc kinh tế đột ngột 

Hãy nhớ rằng thị trường chứng khoán gắn liền chặt chẽ với các yếu tố kinh tế vĩ mô. Những sự kiện bất ngờ có thể gây chấn động thị trường tài chính. Những cú sốc này làm gián đoạn hoạt động kinh doanh, làm suy yếu niềm tin của người tiêu dùng và tạo ra sự bất ổn về tăng trưởng trong tương lai. 

Ví dụ bao gồm đại dịch, các vụ phá sản doanh nghiệp lớn, hoặc những thay đổi đột ngột trong thương mại toàn cầu. Vì quá khó lường, những cú sốc này có thể gây ra tình trạng bán tháo hoảng loạn gần như chỉ sau một đêm. 

4. Các sự kiện địa chính trị và chiến tranh 

Thị trường không thích sự bất ổn và căng thẳng địa chính trị như chiến tranh, lệnh trừng phạt hoặc bất ổn chính trị có thể khiến các nhà đầu tư lo sợ về sự gián đoạn kinh tế trong tương lai. 

Ngay cả khi xung đột chỉ diễn ra cục bộ, chuỗi cung ứng và thương mại toàn cầu vẫn có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Hãy thử nghĩ xem xung đột ở Trung Đông có thể làm gián đoạn sản xuất dầu mỏ như thế nào, dẫn đến giá dầu tăng vọt, làm giảm dự báo kinh doanh và niềm tin của người tiêu dùng, dẫn đến suy thoái thị trường. 

Các sự kiện địa chính trị và chiến tranh cũng có thể làm gián đoạn các tuyến đường vận chuyển hoặc khiến các nhà đầu tư chuyển sang các tài sản an toàn như vàng và trái phiếu kho bạc Mỹ – tất cả những điều này đều có thể góp phần gây ra sự sụp đổ của thị trường. 

5. Thay đổi chính sách và thay đổi lãi suất 

Chính phủ và ngân hàng trung ương đóng vai trò then chốt trong nền kinh tế toàn cầu liên kết chặt chẽ. Khi họ thay đổi các chính sách quan trọng – chẳng hạn như tăng lãi suất, thắt chặt tín dụng hoặc ban hành các quy định mới – thị trường có thể phản ứng mạnh mẽ, đặc biệt nếu động thái này khiến các nhà đầu tư bất ngờ. 

Ví dụ, lãi suất cao hơn khiến việc vay mượn trở nên đắt đỏ hơn và có thể làm chậm tăng trưởng kinh tế. Nếu lãi suất tăng quá nhanh, chúng có thể đẩy một nền kinh tế quá nóng vào suy thoái và gây ra sự sụp đổ. 

Thị trường phục hồi như thế nào sau một cuộc khủng hoảng? 

Mặc dù sự sụp đổ của thị trường có thể gây ra hậu quả tàn khốc, dữ liệu lịch sử cho thấy thị trường đã phục hồi sau những đợt suy thoái trước đó. Đặc tính ấn tượng này cho thấy sự suy thoái của thị trường chứng khoán là một phần tự nhiên của chu kỳ tài chính. Mặc dù dữ liệu lịch sử cho thấy thị trường đã phục hồi sau những đợt sụp đổ trước đó, nhưng mốc thời gian phục hồi rất khác nhau và hiệu suất trong quá khứ không phản ánh kết quả trong tương lai. 

Mặc dù thị trường cuối cùng cũng sẽ phục hồi, nhưng mốc thời gian phục hồi có thể khác nhau rất nhiều. 

Sau vụ sụp đổ Phố Wall năm 1929, phải mất gần 25 năm thị trường Hoa Kỳ mới hoàn toàn trở lại mức cao trước cuộc khủng hoảng, phản ánh thiệt hại kinh tế nghiêm trọng của cuộc Đại suy thoái. 

Ngược lại, sự sụp đổ của COVID-19 năm 2020 diễn ra rất ngắn ngủi, với các chỉ số thị trường chính phục hồi chỉ trong vòng vài tháng. 

Một yếu tố quan trọng trong sự phục hồi này là vai trò của các ngân hàng trung ương và chính phủ. Khi nỗi sợ hãi bao trùm thị trường, các tổ chức này sẽ vào cuộc để khôi phục sự ổn định bằng cách cắt giảm lãi suất, bơm thanh khoản vào hệ thống tài chính và triển khai các gói kích thích tài khóa để hỗ trợ doanh nghiệp và hộ gia đình. 

Những hành động này giúp khôi phục niềm tin của nhà đầu tư và ngăn chặn sự hoảng loạn vượt khỏi tầm kiểm soát. Ví dụ, phản ứng toàn cầu phối hợp đối với cuộc Khủng hoảng Tài chính Toàn cầu năm 2008 đã đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định thị trường và tránh một cuộc sụp đổ kinh tế sâu sắc hơn. 

Mặc dù những sự kiện này có tính kịch tính, nhưng những cú sụp đổ của thị trường chứng khoán được đề cập ở trên là lời nhắc nhở rằng suy thoái là điều không thể tránh khỏi, nhưng chúng thường chỉ là tạm thời. Việc giữ kỷ luật và duy trì tầm nhìn dài hạn sẽ hữu ích trong việc vượt qua cơn bão. 

Bài học mà các nhà giao dịch có thể học được từ những vụ sụp đổ trong quá khứ 

Vậy chúng ta đã học được gì từ một số vụ sụp đổ thị trường chứng khoán tồi tệ nhất trong lịch sử? 

Thứ nhất, sự sụp đổ của thị trường làm nổi bật sức mạnh của việc đa dạng hóa. Kinh nghiệm lịch sử cho thấy việc đa dạng hóa trên nhiều loại tài sản, lĩnh vực và khu vực có thể giảm thiểu tác động của những đợt suy thoái nghiêm trọng trên thị trường. Với một danh mục đầu tư được đa dạng hóa tốt, nếu chẳng hạn, cổ phiếu công nghệ chịu lỗ nặng, việc nắm giữ cổ phiếu trong các lĩnh vực khác như cổ phiếu phòng thủ hoặc bất động sản có thể giúp giảm thiểu tác động và ổn định danh mục đầu tư của bạn. 

Một điểm quan trọng khác cần lưu ý là tầm quan trọng của quản lý rủi ro, bao gồm nhận thức về quy mô vị thế và đòn bẩy. Bằng chứng lịch sử cho thấy việc cân nhắc rủi ro cẩn thận có thể giúp giảm thiểu tác động của những giai đoạn thị trường biến động. 

Thứ ba, các quan sát lịch sử làm nổi bật tác động của hành vi bầy đàn lên kết quả thị trường, như Warren Buffet đã lưu ý: “Hãy tham lam khi người khác sợ hãi, và hãy sợ hãi khi người khác tham lam.” Trong cả bong bóng và sụp đổ, tâm lý đám đông thường dẫn đến những quyết định phi lý. Khi mọi người đều mua hoặc bán một cách điên cuồng, rất dễ bị cuốn theo đà tăng. Các ví dụ lịch sử cho thấy rằng phân tích độc lập và lập kế hoạch rõ ràng có thể giảm thiểu tác động của hành vi bầy đàn trong thời kỳ bong bóng và sụp đổ thị trường. 

Nhà đầu tư được khuyến khích cập nhật thông tin bằng cách theo dõi dữ liệu kinh tế, tin tức thị trường và diễn biến chính sách, đồng thời tránh đưa ra quyết định chỉ dựa trên sự hoảng loạn hoặc cảm xúc. Duy trì phương pháp tiếp cận kỷ luật và hiểu rõ lịch sử thị trường có thể giúp nhà đầu tư định hướng tốt hơn trong những giai đoạn bất ổn. 

Câu hỏi thường gặp 

1. Thị trường chứng khoán có đang sụp đổ không? 

Thị trường chứng khoán có thể trải qua những giai đoạn suy giảm mạnh, nhưng việc có được gọi là “sụp đổ” hay không còn tùy thuộc vào quy mô và tốc độ sụt giảm. “Sụp đổ” thường ám chỉ sự sụt giảm đột ngột, mạnh mẽ về giá trên tất cả các chỉ số chính trong một thời gian rất ngắn. 

2. Tại sao thị trường chứng khoán lại sụp đổ? 

Sự suy thoái mạnh trên thị trường thường do nhiều yếu tố kết hợp gây ra. Những yếu tố này có thể bao gồm dữ liệu kinh tế yếu kém, lãi suất tăng, các sự kiện địa chính trị bất ngờ, kết quả kinh doanh đáng thất vọng của doanh nghiệp, hoặc những thay đổi trong tâm lý nhà đầu tư. 

3. Tôi có mất hết tiền nếu thị trường chứng khoán sụp đổ không? 

Thị trường sụp đổ không đồng nghĩa với việc mất hết tiền. Mức độ thua lỗ phụ thuộc vào từng cổ phiếu nắm giữ, thời điểm và việc có bán ra trong thời kỳ suy thoái hay không. Theo lịch sử, thị trường đã thể hiện khả năng phục hồi theo thời gian, mặc dù giai đoạn phục hồi có thể khác nhau. 

4. Tại sao thị trường chứng khoán sụp đổ vào năm 1929 

Cuộc khủng hoảng năm 1929 là kết quả của tình trạng đầu cơ quá mức trong những năm 1920, việc sử dụng rộng rãi giao dịch ký quỹ và sự mất niềm tin khi giá cả bắt đầu giảm. Nó dẫn đến một cuộc suy thoái kéo dài được gọi là Đại Suy thoái, định hình lại quy định tài chính và đưa ra các cải cách như thành lập Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC). 

5. Thị trường nhà ở có sắp sụp đổ không? 

Thị trường nhà ở có thể trải qua giai đoạn suy thoái hoặc điều chỉnh khi điều kiện kinh tế thay đổi, chẳng hạn như lãi suất tăng hoặc nhu cầu tiêu dùng giảm. Tuy nhiên, một sự sụp đổ toàn diện ít phổ biến hơn và thường phụ thuộc vào sự bất ổn tài chính rộng hơn hoặc các sai lầm về chính sách. Trong lịch sử, thị trường bất động sản đã cho thấy khả năng phục hồi, với việc điều chỉnh giá thường phản ánh khả năng chi trả đang thay đổi chứ không phải sự sụp đổ mang tính hệ thống. 

  1. “Sự sụp đổ của thị trường chứng khoán năm 1929 và cuộc Đại suy thoái – Investopedia” https://www.investopedia.com/ask/answers/042115/what-caused-stock-market-crash-1929-preceded-great-depression.asp Truy cập ngày 22 tháng 9 năm 2025 
  2. “Thứ Hai Đen Tối: Định nghĩa về Cổ phiếu, Nguyên nhân và Tổn thất – Investopedia” https://www.investopedia.com/terms/b/blackmonday.asp Truy cập ngày 22 tháng 9 năm 2025 
  3. “Hiểu về bong bóng Dotcom: Nguyên nhân, tác động và bài học – Investopedia” https://www.investopedia.com/terms/d/dotcom-bubble.asp Truy cập ngày 22 tháng 9 năm 2025 
  4. “Giải thích về cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 – Investopedia” https://www.investopedia.com/articles/economics/09/financial-crisis-review.asp Truy cập ngày 22 tháng 9 năm 2025 
  5. “Sự sụp đổ của virus Corona năm 2020 và bài học đầu tư mà nó dạy chúng ta – Forbes” https://www.forbes.com/sites/lizfrazierpeck/2021/02/11/the-coronavirus-crash-of-2020-and-the-investing-lesson-it-taught-us/ Truy cập ngày 22 tháng 9 năm 2025 
  • vantage academy open account

    Mở tài khoản giao dịch

    Khám phá khả năng giao dịch không giới hạn với nền tảng tiên tiến của chúng tôi, được thiết kế để hỗ trợ cho cả người mới bắt đầu cũng như nhà giao dịch dày dặn kinh nghiệm.

  • vantage academy app

    Tải xuống ứng dụng Vantage

    Giao dịch mọi lúc mọi nơi với ứng dụng giao dịch tất-cả-trong-một Vantage, nơi việc thực hiện nhanh chóng và khả năng tiếp cận thị trường đều trong tầm tay bạn.

  • vantage academy start trading

    Bắt đầu giao dịch

    Bạn đã có tài khoản? Đăng nhập vào tài khoản của bạn để bắt đầu giao dịch hơn 1.000 sản phẩm bao gồm ngoại hối, chỉ số, vàng, cổ phiếu và hơn thế nữa.