Updated 
Để ứng phó với sự biến động của thị trường liên quan đến thuế quan thương mại của Trump , Nhật Bản và Đài Loan đã ban hành các biện pháp ngắt mạch để ngăn chặn tình trạng bán tháo hàng loạt. Mặc dù động thái này đang thu hút sự chú ý, nhưng bản thân khái niệm này không phải là mới.
Các biện pháp ngắt mạch và tạm dừng giao dịch từ lâu đã là một phần của thị trường chứng khoán toàn cầu, đóng vai trò là công cụ quan trọng để kiềm chế tình trạng bán tháo do hoảng loạn và khôi phục niềm tin của nhà đầu tư trong những biến động cực đoan của thị trường.
Hiểu được cách thức hoạt động và tác động của các cơ chế này đến thị trường có thể giúp các nhà đầu tư và nhà giao dịch vượt qua sự biến động hiệu quả hơn.
Những điểm chính
- Các cơ chế ngắt mạch giúp ổn định thị trường bằng cách tạm dừng giao dịch trong thời gian biến động mạnh. Khi giá giảm đột ngột trong khoảng thời gian ngắn, các cơ chế này được kích hoạt để tạo khoảng thời gian cho nhà đầu tư và nhà giao dịch đánh giá lại, tránh bán tháo hoảng loạn.
- Nhật Bản và Đài Loan gần đây đã kích hoạt cơ chế ngắt mạch sau những đợt giảm mạnh liên quan đến căng thẳng thuế quan của Mỹ, giúp hạn chế những biến động hỗn loạn của thị trường và hạn chế thêm tổn thất.
- Kể từ năm 1987, các cơ chế ngắt mạch đã trở thành một phần quan trọng của cơ sở hạ tầng thị trường hiện đại, được triển khai trong các cuộc khủng hoảng lớn như biến động tại Trung Quốc năm 2016 và sự sụp đổ của COVID-19 năm 2020.
Cơ Chế Ngắt Mạch Là Gì?
Cơ chế ngắt mạch là các cơ chế tích hợp sẵn trong thị trường, nhằm tạm thời ngừng giao dịch khi giá biến động quá mạnh trong thời gian ngắn. Mục đích là để ngăn ngừa hành vi bán tháo hoặc mua vào một cách hoảng loạn. Khi chỉ số hoặc chứng khoán đạt đến mức biến động được thiết lập trước, cơ chế này sẽ được kích hoạt.
Được áp dụng trên các sàn giao dịch toàn cầu, các cơ chế thị trường này giúp khôi phục trật tự trong thời kỳ biến động mạnh, giúp những người tham gia thị trường có thời gian đánh giá lại trước khi tiếp tục giao dịch.
Các Loại Cơ Chế Ngắt Mạch
Nhìn chung có hai loại cơ chế ngắt mạch chính:
1. Thiết bị ngắt mạch toàn thị trường (MWCB)
Những điều này áp dụng cho các chỉ số chứng khoán chính như Nikkei 225 , S&P 500 hoặc Hang Seng và được kích hoạt khi chỉ số giảm theo một tỷ lệ phần trăm nhất định trong một phiên giao dịch. Tại Mỹ, các cơ chế ngắt mạch toàn thị trường hoạt động ở ba cấp độ [1] :
| Mức độ | Cò súng | Hoạt động |
| Cấp độ 1 | Giảm 7% | Giao dịch tạm dừng trong 15 phút |
| Cấp độ 2 | Giảm 13% | Giao dịch tạm dừng trong 15 phút |
| Cấp độ 3 | Giảm 20% | Ngừng giao dịch đến hết ngày |
2. Tạm dừng giao dịch cổ phiếu đơn lẻ
Xảy ra khi một cổ phiếu riêng lẻ biến động vượt quá một tỷ lệ phần trăm nhất định trong khoảng thời gian ngắn. Một số sàn cũng áp dụng giới hạn biên độ giá tăng/giảm (limit-up/limit-down), đặc biệt phổ biến trong thị trường hàng hóa và hợp đồng tương lai.
Ví dụ, vào tháng 3 năm 2020, giao dịch của Tesla Inc. (TSLA) đã tạm dừng sau khi cổ phiếu này giảm hơn 10% chỉ trong một ngày, kích hoạt lệnh ngắt mạch một cổ phiếu đơn lẻ [2] .
Cú sốc thuế quan và dừng giao dịch: Ảnh hưởng đến thị trường Châu Á [3]
Ngày 7 tháng 4, thị trường chứng khoán châu Á lao dốc do lo ngại trước các chính sách thuế quan của Tổng thống Trump, làm lung lay niềm tin nhà đầu tư.
Nhật Bản đã dừng giao dịch hợp đồng tương lai Nikkei 225 trong 10 phút sau khi giá giảm hơn 8%. Mặc dù biện pháp này không ảnh hưởng trực tiếp đến giao dịch cổ phiếu trên Sàn giao dịch chứng khoán Tokyo, nhưng nó đã giúp làm chậm lại làn sóng hoảng loạn ban đầu. Nikkei 225 cuối cùng đã phục hồi từ mức giảm gần 9% xuống mức giao dịch thấp hơn 6,5%.
Thị trường chứng khoán Đài Loan cũng phải đối mặt với tình trạng hỗn loạn tương tự, với chỉ số Taiex giảm 9,8% khi mở cửa—mức giảm mạnh nhất trong hơn một năm. Đợt bán tháo mạnh diễn ra sau một kỳ nghỉ cuối tuần dài, trong đó thị trường toàn cầu đã mất hàng nghìn tỷ giá trị. Để ứng phó, các nhà điều hành sàn giao dịch đã kích hoạt bộ ngắt mạch để ổn định giao dịch.
Ngoài ra, Đài Loan còn áp dụng giới hạn bán khống tạm thời, dự kiến sẽ có hiệu lực cho đến thứ Sáu.
Cầu dao điện qua các năm
Sau đây là một số sự kiện lịch sử quan trọng đã kích hoạt lệnh ngắt mạch:
Thứ Hai Đen Tối 1987: Nguồn gốc cơ chế ngắt mạch [4]
Ngày 19/10/1987, thị trường Mỹ chứng kiến phiên giao dịch tồi tệ nhất lịch sử với chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones giảm 22,6% chỉ trong một phiên giao dịch, bộc lộ những điểm yếu trong cơ sở hạ tầng thị trường và hành vi của nhà đầu tư .
Nguyên nhân đến từ giao dịch chương trình (program trading), lo ngại về định giá và tâm lý bán tháo.
Sự kiện này dẫn đến việc giới quản lý đưa ra các cải cách, trong đó có cơ chế ngắt mạch nhằm nâng cao ổn định thị trường.
Trung Quốc 2016: Biến động do chính sách thúc đẩy [5]
Trung Quốc đã đưa ra hệ thống ngắt mạch vào đầu năm 2016, nhằm mục đích kiểm soát những biến động cực đoan của thị trường.
Tuy nhiên, việc triển khai lại phản tác dụng.
Chỉ trong 4 và 7/1, chỉ số CSI 300 giảm 7% mỗi ngày, kích hoạt ngắt mạch và ngừng giao dịch. Thay vì trấn an nhà đầu tư, điều này khiến họ càng lo lắng và bán tháo mạnh hơn.
Chỉ bốn ngày sau khi ra mắt, các cơ quan quản lý đã hủy bỏ hệ thống ngắt mạch, với lý do gây ra những hậu quả không mong muốn và những lo ngại ngày càng tăng.
Tháng 3/2020: Thị trường hoảng loạn vì COVID-19 [6]
Trong giai đoạn đầu của đại dịch, thị trường toàn cầu rơi vào tình trạng bất ổn chưa từng có. Riêng S&P 500 đã kích hoạt cơ chế ngắt mạch toàn thị trường tới bốn lần chỉ trong tháng 3 (ngày 9, 12, 16 và 18), mỗi lần sau khi giảm 7% ngay đầu phiên. Điều này nhằm tạm ngừng giao dịch 15 phút để nhà đầu tư có thời gian xử lý thông tin về dịch bệnh, phong tỏa và nguy cơ suy thoái kinh tế.
Mặc dù những đợt tạm dừng này không ngăn chặn được sự suy giảm chung của thị trường, nhưng chúng đã mang đến cho các nhà đầu tư cơ hội xử lý thông tin mới và điều chỉnh chiến lược trong giai đoạn biến động mạnh .
Kết luận
Các biện pháp ngắt mạch và tạm dừng giao dịch đóng vai trò là biện pháp bảo vệ thiết yếu để ổn định thị trường tài chính biến động nhanh hiện nay.
Như có thể thấy trong phản ứng gần đây của Nhật Bản và Đài Loan trước sự biến động do thuế quan, các cơ chế này không được thiết kế để ngăn ngừa tổn thất mà chúng tạo ra những khoảng nghỉ quan trọng để thị trường tiếp thu thông tin và điều chỉnh lại.
Mặc dù hiệu quả của chúng phụ thuộc vào thời điểm, cấu trúc và cách thực hiện, nhưng cơ chế ngắt mạch vẫn là một công cụ đã được chứng minh có tác dụng giảm rủi ro hệ thống, giúp duy trì niềm tin của nhà đầu tư trong thời kỳ thị trường căng thẳng tột độ.
Để khám phá các cơ hội giao dịch và tiếp cận thị trường thời gian thực, hãy mở tài khoản trực tiếp với Vantage ngay hôm nay.
Tài liệu tham khảo :
- “‘Circuit breaker’ triggered again to keep stocks from falling through floor. What you need to know – CNBC” https://www.cnbc.com/2020/03/12/stock-futures-hit-a-limit-down-trading-halt-for-a-second-time-this-week-heres-what-that-means.html Accessed 7 April 2025
- “Tesla Stock Plummets 50% Since December. Here’s How Investors Can Manage The Volatility – Forbes” https://www.forbes.com/sites/shaharziv/2025/03/11/tesla-stock-plummets-50-since-december-heres-how-investors-can-manage-the-volatility/ Accessed 7 April 2025
- “Japan, Taiwan Markets Hit Circuit Breaker As Trump Tariffs Deepen Panic – NDTV” https://www.ndtv.com/world-news/stock-market-today-japan-nikkei-taiwan-taiex-hit-circuit-breaker-donald-trump-tariffs-deepen-investor-panic-8104870 Accessed 7 April 2025
- “Global stock market meltdown leaves Wall Street fearing repeat of 1987’s Black Monday amid Trump tariff fallout – Daily Mail UK” https://www.dailymail.co.uk/yourmoney/article-14577875/black-monday-fears-trump-tariffs-stock-market.html Accessed 7 April 2025
- “China drops stock market ‘circuit breaker’ after four days – CNN Business” https://money.cnn.com/2016/01/07/investing/china-markets-circuit-breakers-suspension/index.html Accessed 7 April 2025
- “History of Stock Market Circuit Breakers – Sharre Planner” https://www.shareplanner.com/blog/stock-market-history/history-of-stock-market-circuit-breakers.html Accessed 7 April 2025
