Lạm phát là thước đo mức độ tăng giá theo thời gian. Do lạm phát, hàng hóa và dịch vụ trở nên đắt đỏ hơn, đồng nghĩa với việc chúng đắt hơn để mua. Do đó, lạm phát cũng là thước đo nghịch đảo của tiền tệ, hay chính xác hơn là sức mua. Lạm phát càng cao, mọi thứ càng trở nên đắt đỏ hơn. Bạn cần phải chi tiêu nhiều hơn để có thể mua được những thứ tương tự như trước đây. 

Không chỉ các nhà đầu tư, mà tất cả mọi người đều bị ảnh hưởng tiêu cực bởi lạm phát, đặc biệt là khi lạm phát tăng nhanh. Tuy nhiên, các nhà đầu tư thông minh, hiểu rằng lạm phát làm xói mòn sức mua có thể chủ động tìm cách giảm thiểu tác động tiêu cực này. 

Một trong những cách phổ biến nữa là đầu tư vào vàng để phòng ngừa lạm phát và bảo toàn sức mua của tiền. 

Điều này khả thi vì vàng đã chứng minh khả năng duy trì giá trị tốt hơn tiền mặt trong giai đoạn lạm phát, thậm chí còn tạo ra lợi nhuận cao hơn tốc độ tăng giá, giúp giữ vững sức mua.  

Trong 5 năm gần đây, vàng thậm chí còn vượt trội hơn S&P 500 – tăng 81,65% so với mức 76,22% của chỉ số – khiến mặt hàng này trở thành một công cụ phòng ngừa lạm phát tốt hơn cả cổ phiếu trong giai đoạn này ^[1]. 

Tuy nhiên, cũng có những giai đoạn vàng suy yếu và mang lại lợi suất âm. Vậy điều này có ý nghĩa gì đối với danh tiếng của vàng như một kênh phòng ngừa lạm phát? Và liệu các nhà đầu tư có thể tiếp tục dựa vào kim loại quý này để phòng ngừa lạm phát hay không? 

Những điểm chính 

• Vàng từ lâu đã được coi là một công cụ phòng ngừa lạm phát đáng tin cậy, thường vượt trội hơn các loại tài sản khác trong thời kỳ lạm phát cao. 
• Bất chấp danh tiếng của mình, hiệu suất của vàng như một công cụ phòng ngừa lạm phát có thể không ổn định, điều này thể hiện qua các giai đoạn kém hiệu quả so với các khoản đầu tư khác. 
• Các ngân hàng trung ương đã tăng đáng kể lượng vàng mua vào trong những năm gần đây, nhấn mạnh vai trò toàn cầu của vàng như một kênh lưu trữ giá trị. 

Vì sao lạm phát là một mối quan ngại? 

Phải hiểu rằng lạm phát có tác động rộng khắp, ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống tài chính. Khi giá cả tăng ở một bộ phận nào đó của chuỗi cung ứng, người tiêu dùng sẽ bị ảnh hưởng. Vì chi tiêu tiêu dùng là động lực thúc đẩy nền kinh tế, lạm phát cao có thể cản trở tăng trưởng kinh tế, khiến tăng trưởng chậm lại hoặc thậm chí đảo ngược, dẫn đến suy thoái. 

Nhìn chung, tác động tiêu cực của lạm phát có thể được chia thành ba lĩnh vực. 

Lạm phát làm suy giảm sức mua 

Như đã đề cập ở phần mở đầu bài viết này, khi lạm phát tăng, sức mua sẽ giảm. 

Lý do là khi giá cả tăng, bạn phải chi nhiều hơn cho các nhu cầu thiết yếu. Giả sử thu nhập của bạn vẫn giữ nguyên, bạn sẽ có ít tiền hơn để chi trả cho những thứ không thiết yếu như ăn uống ngoài hàng, mua sắm hoặc đi xem phim. 

Và khi bạn chi tiêu cho những thứ không cần thiết, giá cao hơn có nghĩa là bạn sẽ không thể mua nhiều như trước (ví dụ, không còn bỏng ngô và đồ uống ở rạp chiếu phim, chỉ còn vé hoặc đi ăn ngoài hai lần một tháng thay vì hàng tuần). 

Bằng cách làm cho mọi thứ trở nên đắt đỏ hơn, lạm phát sẽ làm giảm sức mua của bạn, trừ khi thu nhập của bạn cũng tăng lên để bù đắp cho mức giá cao hơn. 

Lạm phát dẫn tới tình trạng mất hàng hóa và dịch vụ 

Sức mua giảm do lạm phát có thể dẫn đến mất hàng hóa và dịch vụ. Trong những trường hợp nghiêm trọng, lạm phát có thể khiến các nhu yếu phẩm như tiện ích và nhà ở trở nên quá đắt đỏ. 

Ví dụ, giá thuê nhà tăng vọt ở Hoa Kỳ đã dẫn đến tình trạng vô gia cư kỷ lục trên khắp cả nước vào năm 2023 ^[2]. Người thuê nhà cũng buộc phải chuyển đến những ngôi nhà nhỏ hơn hoặc chuyển về sống với cha mẹ. 

Sau đại dịch COVID-19, tình trạng thiếu hụt nguồn cung dầu mỏ toàn cầu đã khiến giá năng lượng tăng vọt, khiến hàng triệu người dân Anh rơi vào cảnh nghèo đói do hóa đơn tiền điện cao ngất ngưởng. Khiến hàng triệu hộ gia đình rơi vào cảnh nghèo đói vì hoá đơn điện, khí đốt ^[3]. 

Lạm phát khiến người dân tiết kiệm ít hơn 

Một tác động tiêu cực khác của lạm phát là nó có thể dẫn đến việc tiết kiệm ít hơn. Nguyên nhân là khi người tiêu dùng phải chi tiêu phần lớn tiền lương cho tiền thuê nhà, tiện ích, thực phẩm và các chi phí thiết yếu khác, thì cuối tháng họ sẽ không còn nhiều tiền để tiết kiệm. 

Một số người thậm chí còn thấy mình không thể tiết kiệm được bất cứ thứ gì, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các mục tiêu tài chính trong tương lai. 

Lạm phát ảnh hưởng đến giá vàng như thế nào? 

Nếu lạm phát đẩy giá lên cao, khiến người tiêu dùng có ít tiền hơn để chi tiêu, thì điều này ảnh hưởng đến giá vàng như thế nào? 

Điều thú vị là trong thời kỳ lạm phát cao, các nhà đầu tư lại ưa chuộng đầu tư vào vàng, dẫn đến giá vàng tăng vọt. Bởi vàng là một công cụ phòng ngừa lạm phát với khả năng duy trì sức mua. 

Do đó, họ làm vậy để tránh để tiền mặt mất giá trị, đồng thời kỳ vọng vàng sẽ mang lại lợi nhuận tốt hơn. 

Ví dụ, vào năm 2022, nhu cầu vàng tăng vọt 18% lên 4.741 tấn, gần bằng mức của năm 2011, được hỗ trợ bởi nhu cầu kỷ lục trong quý IV là 1.337 tấn ^[4]. 

Hiệu suất của Vàng như một công cụ phòng ngừa lạm phát ^[5] 

Vàng không phải là lựa chọn chắc chắn trong thời kỳ lạm phát cao, như một cuộc khảo sát về hiệu suất lịch sử của vàng sẽ cho thấy. 

Có lẽ minh chứng rõ ràng nhất về khả năng phòng ngừa lạm phát của vàng là vào những năm 1970. Từ năm 1973 đến năm 1979, cú sốc giá dầu và tình trạng thiếu hụt năng lượng đã khiến lạm phát trung bình hàng năm của Hoa Kỳ tăng vọt lên 8,8%. 

Trong sáu năm đó, giá vàng đã tăng mạnh, tạo ra mức lợi nhuận hàng năm ấn tượng 35%. Thành tích vượt trội này chắc chắn đã củng cố vị thế của vàng như một công cụ phòng ngừa lạm phát trong mắt nhiều người. 

Tuy nhiên, trong thập kỷ tiếp theo, giá vàng đã chững lại. 

Từ năm 1980 đến năm 1984, lạm phát hàng năm ở Mỹ trung bình khoảng 6,5%; giá vàng giảm trung bình 10% mỗi năm. Sự sụt giảm này đồng nghĩa với việc vàng cũng kém hiệu quả hơn các loại tài sản phổ biến khác, bao gồm S&P 500, hàng hóa và bất động sản. 

Vài năm sau, tình trạng ảm đạm này lại tái diễn. Từ năm 1988 đến năm 1991, lạm phát vẫn ở mức cao khoảng 4,6% mỗi năm. Tuy nhiên, giá vàng vẫn tiếp tục giảm trung bình 7,6% mỗi năm. 

Bài học rút ra ở đây là mặc dù vàng đã có những thời điểm tăng trưởng vượt bậc, nhưng cũng có những lúc không đáp ứng được kỳ vọng. Vì vậy, các nhà đầu tư nên lưu ý rằng mặc dù vàng có tiềm năng phòng ngừa lạm phát, nhưng nó không phải là giải pháp hoàn hảo. Điều này cũng cho thấy giá vàng có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố kinh tế vĩ mô khác, chứ không chỉ riêng lạm phát. 

Vàng như một hàng rào chống lạm phát ngày nay 

Trong vài năm gần đây, vàng một lần nữa trở thành tâm điểm chú ý với hiệu suất giá ấn tượng. Kể từ khi đại dịch COVID-19 kết thúc, vàng đã tăng giá mạnh mẽ khi thị trường chứng khoán bắt đầu một chu kỳ tăng giá mới. 

Xem biểu đồ sau đây để biết chi tiết giá vàng/oz từ ngày 3 tháng 10 năm 2022 đến tháng 7 năm 2024 (thời điểm viết bài viết này). 

Trong thời gian này, giá kim loại quý đã tăng từ 1.668,40 USD/ounce lên 2.406,85 USD/ounce, tương đương mức tăng tổng cộng hơn 44%. 

Lý do cho sự tăng cao này đặc biệt là từ các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới. Bắt đầu từ năm 2021, các ngân hàng trung ương đã tăng mua vàng lên 82%, đưa tổng nhu cầu toàn cầu lên mức cao nhất trong gần 30 năm ^[6]. 

Tiếp theo là kỷ lục mới vào năm 2022, khi các ngân hàng trung ương tăng mua vàng 152% so với cùng kỳ năm trước, hấp thụ tổng cộng 1.135,7 tấn kim loại quý ^[7]. Nhu cầu vàng vẫn mạnh vào năm 2023, khi các ngân hàng trung ương tiếp tục mua vàng ồ ạt, đạt tổng cộng 1.037,4 tấn ^[8]. 

Và vào năm 2024, các ngân hàng trung ương sẽ tiếp tục mua vàng, hấp thụ 290 tấn trong quý 1 – khởi đầu mạnh mẽ nhất trong bất kỳ năm nào được ghi nhận ^[9]. 

Nhờ nhu cầu liên tục của các ngân hàng trung ương, vàng đã nổi lên như một trong những tài sản toàn cầu có hiệu suất cao nhất vào năm 2024. Hiệu suất mạnh mẽ này sẽ tiếp tục trong suốt cả năm, với 29% ngân hàng trung ương được thăm dò cho biết họ sẽ tiếp tục tăng dự trữ vàng của mình ^[10]. 

Bạn muốn tìm hiểu xu hướng giá vàng? Hãy khám phá bài viết ‘ Giá vàng trong 10 năm qua và Phân tích xu hướng vàng ‘ của chúng tôi để có được những phân tích sâu sắc và tìm hiểu thêm về diễn biến giá vàng trong thập kỷ qua. 

Bài học từ các ngân hàng trung ương 

Nhu cầu mua vàng ồ ạt từ ngân hàng trung ương là minh chứng cho vị thế bền vững của vàng vẫn được coi là kho lưu trữ giá trị toàn cầu, thậm chí còn “ăn đứt” tiền pháp định trong nhiều hoàn cảnh. 

Dù thị trường vàng có lúc biến động, vàng vẫn giữ vững vị thế là một loại tài sản hàng đầu. Với tính khan hiếm, giá trị và sự công nhận toàn cầu, kim loại màu vàng sáng bóng này khó có thể “lỗi mốt”, dù là phương tiện trao đổi, tài sản đầu tư – hay thậm chí là công cụ phòng ngừa lạm phát. 

Đúng vậy, thành tích của vàng trong lĩnh vực này khiến nó trở thành một lựa chọn không đáng tin cậy. Tuy nhiên, bất chấp điều đó, vàng vẫn có thể mang lại giá trị cho các nhà đầu tư, xét đến mối tương quan thấp trong lịch sử của nó với cổ phiếu và trái phiếu. 

Bạn muốn khám phá tiềm năng của thị trường vàng? Vantage cung cấp dịch vụ giao dịch Hợp đồng chênh lệch (CFD) vàng , cho phép bạn tiếp cận biến động giá vàng mà không cần sở hữu hoặc lưu trữ hàng hóa. 

Giao dịch với mức chênh lệch giá và hoa hồng thấp, linh hoạt khối lượng giao dịch từ 0,1 lot, và tận dụng cơ hội sinh lời dù thị trường tăng hay giảm. Đăng ký tài khoản Vantage và bắt đầu giao dịch với một nhà môi giới từng đoạt giải thưởng ngay hôm nay! 

Tài liệu tham khảo: