Sự tăng giá không ngừng của vàng đã đạt đến mức cao mang tính biểu tượng mới vào giữa tháng 10 năm 2025. Đầu tiên, nó vượt qua mức 4.000 đô la Mỹ một ounce và sau đó vượt qua mức 4.200 đô la Mỹ ^[1]. 

Bản thân động thái này đã nắm bắt được thời điểm hội tụ của thị trường; nhà đầu tư thận trọng về tăng trưởng, lạc quan về nới lỏng chính sách và rủi ro địa chính trị ngày càng gia tăng. 

Trong khi các nhà giao dịch trích dẫn các chất xúc tác ngắn hạn như việc Cục Dự trữ Liên bang cắt giảm lãi suất và căng thẳng thương mại Mỹ-Trung gia tăng, thực tế là nền tảng của đợt tăng giá nằm ở các lực lượng vĩ mô và cấu trúc dài hạn hơn. 

Từ sự đa dạng hóa của ngân hàng trung ương đến động lực của nhà đầu tư và lợi suất thực tế đang giảm, sức mạnh hiện tại của vàng phản ánh cả sự thay đổi theo chu kỳ và thế tục trong cách vốn tìm kiếm sự an toàn. 

Những điểm chính 

1. Đợt tăng giá kỷ lục của vàng vào năm 2025 phản ánh sự kết hợp giữa kỳ vọng nới lỏng chính sách, lạm phát dai dẳng và sự gia tăng bất ổn địa chính trị. 

2. Nhu cầu về cơ cấu từ các ngân hàng trung ương và dòng vốn ETF ổn định đã củng cố sức mạnh dài hạn của vàng và hạn chế biến động giảm giá. 

3. Đối với các nhà giao dịch, vàng vừa là thước đo tâm lý thị trường vừa là công cụ phòng ngừa thực tế trong bối cảnh chính sách tiền tệ và rủi ro toàn cầu thay đổi. 

Kỳ vọng cắt giảm lãi suất và áp lực lạm phát 

Sự thay đổi chính sách của Fed vẫn là cốt lõi của đà tăng giá vàng. Thị trường hiện đang dự đoán hai đợt cắt giảm lãi suất 25 điểm cơ bản (25 điểm cơ bản) trước khi năm nay kết thúc, bắt đầu từ cuộc họp ngày 28-29 tháng 10, với giá tương lai dự kiến sẽ nới lỏng thêm 75 điểm cơ bản cho đến giữa năm 2026 ^[2]. 

Trong khi đó, Công cụ FedWatch của CME cho thấy khả năng diễn ra động thái vào tháng 10 là gần 97%, đánh dấu sự điều chỉnh giá theo hướng ôn hòa nhanh nhất kể từ thời kỳ đại dịch. 

Lợi suất danh nghĩa thấp hơn, kết hợp với lạm phát tiếp tục dao động dưới 3%, đã kìm hãm lãi suất thực. Hậu quả là gì? Điều đó làm giảm chi phí cơ hội của việc nắm giữ các tài sản không sinh lời như vàng. 

Những phát biểu gần đây của Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell tại Philadelphia rằng “thị trường lao động đang hạ nhiệt nhanh hơn dự kiến” càng củng cố thêm kỳ vọng về việc nới lỏng sớm hơn dưới hình thức lãi suất thấp hơn. 

Đường cong lợi suất đã dốc hơn khi trái phiếu kho bạc kỳ hạn 2 năm trượt về mức 3,35%, trong khi lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm giữ ở mức gần 4,10%, báo hiệu thanh khoản đang giảm bớt ^[3]. 

Giống như các chu kỳ trước, điều kiện tiền tệ dễ dàng hơn của Hoa Kỳ lan tỏa ra bên ngoài, tác động đến tất cả các loại tài sản. Cục Dự trữ Liên bang vẫn là chuẩn mực toàn cầu về chi phí tài trợ, và những thay đổi trong lập trường của Fed sẽ làm thay đổi thanh khoản xuyên biên giới, xu hướng của đồng đô la và tâm lý rủi ro. Tất cả những điều này định hình quỹ đạo của vàng. 

Biểu đồ 1: Giá vàng so với Lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm (đảo ngược) của Hoa Kỳ (tháng 10 năm 2015 đến tháng 10 năm 2025). Nguồn: https://www.longtermtrends.net/gold-vs-real-yields/  

Nhu cầu trú ẩn an toàn trong bối cảnh bất ổn chính trị và kinh tế 

Ngoài động lực lợi suất, vai trò “bảo hiểm” của vàng đã tái khẳng định vị thế trong danh mục đầu tư của nhiều nhà đầu tư. Việc chính phủ Mỹ đóng cửa hồi đầu quý này đã khơi lại nỗi lo về tài khóa, trong khi các mối đe dọa thuế quan leo thang và các biện pháp hạn chế xuất khẩu đất hiếm giữa Washington và Bắc Kinh nhắc nhở các nhà đầu tư rằng biến động địa chính trị vẫn là một đặc điểm thường trực của bối cảnh. 

Trong những giai đoạn như vậy, mối tương quan giữa vàng và cổ phiếu thường chuyển sang tiêu cực, nhấn mạnh sức mạnh đa dạng hóa của nó. Các nhà đầu tư chuyển sang vàng thỏi để bù đắp cho sự sụt giảm, không nhất thiết là để vượt trội hơn các tài sản rủi ro, mà là để duy trì sức mua thực sự. 

Các đợt luân chuyển nơi trú ẩn an toàn thường diễn ra theo mô hình ba giai đoạn: 

1. Nhận diện cú sốc: Các tiêu đề kinh tế vĩ mô kích hoạt dòng vốn đầu tư ban đầu vào trái phiếu kho bạc và vàng. 

2. Thanh khoản thắt chặt: Khi điều kiện tài trợ thắt chặt, vàng sẽ được hưởng lợi vì là kho lưu trữ giá trị phi tập trung, không có chủ quyền. 

3. Tâm lý được củng cố: Giá tăng xác nhận vị thế, thu hút các nhà đầu tư theo xu hướng và dòng vốn ETF. Động lực chiến thắng. 

Vòng phản xạ này đã xuất hiện rõ trong suốt năm 2025. Mỗi đợt bùng phát địa chính trị, dù là lời lẽ về thuế quan của Tổng thống Trump hay căng thẳng mới ở Trung Đông, đều tạo ra mức biến động trong ngày cao hơn đối với cổ phiếu nhưng lại khiến vàng tăng giá nhẹ nhàng hơn. 

Mối tương quan thấp của kim loại này với các loại tài sản chính (trong dài hạn) củng cố sức hấp dẫn của nó như một công cụ phòng ngừa danh mục đầu tư trong thời kỳ bất ổn cuối chu kỳ của thị trường chứng khoán toàn cầu. 

Hoạt động mua vào của Ngân hàng Trung ương và Xu hướng phi đô la hóa 

Có lẽ một trong những yếu tố bị bỏ qua nhiều nhất đằng sau sức bật của vàng nằm ở các ngân hàng trung ương. Nhu cầu của khu vực chính thức vẫn ổn định trong suốt năm 2025. 

Việc mua vàng liên tục này phản ánh sự thay đổi lớn hơn trong cách các nhà quản lý dự trữ tiếp cận trách nhiệm của mình. Động lực này ngày càng mang tính chiến lược hơn là theo chu kỳ, cho thấy sự thay đổi về mặt cấu trúc trong cách các ngân hàng trung ương nhìn nhận vai trò của vàng trong danh mục đầu tư của họ. 

• Đa dạng hóa: Nhiều ngân hàng trung ương ở các thị trường mới nổi coi vàng là một lựa chọn thay thế cho trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ trong bối cảnh rủi ro tài chính và địa chính trị gia tăng. 
• Bảo hiểm tiền tệ: Sự biến động liên tục của đồng đô la trong năm nay đã làm tăng sức hấp dẫn của các tài sản bên ngoài hệ thống đô la thống trị. 
• Niềm tin và quyền tự chủ: Vàng không mang lại rủi ro đối tác, khiến nó trở nên đặc biệt phù hợp với bảng cân đối kế toán của các quốc gia trong thời kỳ phân mảnh do lệnh trừng phạt, khi sự ép buộc về kinh tế ngày càng được sử dụng như một biện pháp răn đe. 

Dự trữ vàng của Ngân hàng Trung ương năm 2025 của WGC , được thực hiện từ tháng 2 đến tháng 5 năm 2025, cho thấy hơn 95% các ngân hàng trung ương có kế hoạch duy trì hoặc tăng lượng vàng nắm giữ trong 12 tháng tới ^[4]. 

Xu hướng này đã tạo ra một nền tảng cấu trúc cho thị trường. Ngay cả khi dòng vốn đầu tư giảm bớt, nhu cầu ổn định của các ngân hàng trung ương vẫn tiếp tục hỗ trợ và duy trì quỹ đạo tăng giá dài hạn của vàng. 

Dòng vốn ETF và động lực của nhà đầu tư 

Khi một đợt tăng giá bắt đầu, các quỹ ETF sẽ chuyển đổi tâm lý thành quy mô. Chúng thu hẹp khoảng cách giữa diễn biến và thực thi, cho phép các nhà đầu tư thể hiện quan điểm vĩ mô ngay lập tức. 

Dòng vốn toàn cầu đổ vào các quỹ ETF được hỗ trợ bằng vàng đã vượt quá 64 tỷ đô la tính đến thời điểm hiện tại, với 17,3 tỷ đô la đổ vào các quỹ ETF vàng chỉ riêng trong tháng 9 ^[5]. Giai đoạn này của chu kỳ được đánh dấu bằng tính phản xạ, trong đó hành động giá thúc đẩy vị thế: 

• Giao dịch theo đà: Các quỹ định lượng và có hệ thống phản ứng với sự đột phá trên các mức kháng cự quan trọng (ví dụ: 3.950 đô la và 4.100 đô la). 
• Sự tham gia của bán lẻ: Mức độ phủ sóng truyền thông ngày càng tăng và khả năng tiếp cận thông qua các nhà môi giới trực tuyến được cải thiện làm tăng nhu cầu thứ cấp. 
• Cân bằng lại danh mục đầu tư: Các quỹ đa tài sản tăng phân bổ vàng để duy trì mục tiêu biến động khi cổ phiếu tăng giá cùng với kim loại màu vàng. 

Kết quả là một vòng lặp phản hồi. Khi dòng vốn tăng lên, các nhà tài trợ ETF mua vàng thỏi vật chất, làm giảm nguồn cung khả dụng và đẩy giá giao ngay lên cao. 

Bối cảnh lịch sử: Chu kỳ đạt mức cao kỷ lục của vàng 

Hành trình của vàng hiếm khi diễn ra đơn lẻ. Trên thực tế, nó phản ánh các chu kỳ chính sách và thanh khoản toàn cầu. Dưới đây là một số giai đoạn giá vàng tăng mạnh trong quá khứ. 

• 2008–2011: Khủng hoảng tài chính và nới lỏng định lượng (QE) đã đẩy giá vàng từ 700 đô la lên 1.900 đô la. 
• 2016–2018: Brexit, đồng đô la yếu và căng thẳng thương mại mới nổi đã duy trì giá trên 1.300 đô la. 
• 2020–2021: Gói kích thích đại dịch tăng vọt lên trên 2.050 đô la trước khi hợp nhất. 

Trong mỗi giai đoạn, điểm chung là chính sách nới lỏng tiền tệ kết hợp với sự bất ổn. Đợt tăng giá năm 2025 phù hợp với mô hình này, chỉ khác là lần này có sự củng cố cấu trúc lớn hơn đáng kể từ nhu cầu của ngân hàng trung ương và ETF. 

Tính đến nay, giá vàng giao ngay đã tăng khoảng 60%, vượt xa tất cả các chỉ số chứng khoán chính. Tốc độ này ngang bằng với sự phục hồi sau năm 2008 nhưng không có biến động mạnh như thời khủng hoảng, cho thấy sự bùng nổ do chính sách thúc đẩy chứ không phải do hoảng loạn. 

Các nhà phân tích kỹ thuật nhấn mạnh nhóm kháng cự tiếp theo quanh mức 4.350 đến 4.400 đô la, tiếp theo là mục tiêu mở rộng gần mức 4.600 đô la, nếu Fed nới lỏng chính sách vào năm 2026. 

Những gì nhà giao dịch có thể học được từ khả năng phục hồi của vàng 

Sự tăng giá hiện tại của vàng mang đến những bài học vượt ra ngoài phạm vi kim loại quý này. Đối với các nhà giao dịch và quản lý danh mục đầu tư, diễn biến của vàng cung cấp thước đo theo thời gian thực về tâm lý rủi ro vĩ mô và động lực thanh khoản. 

1. Theo dõi đà tăng trưởng lãi suất thực, không chỉ Fed 

Việc cắt giảm danh nghĩa ngắn hạn ít quan trọng hơn lợi suất điều chỉnh theo lạm phát. Các đợt tăng giá bền vững xảy ra khi lợi suất thực tế có xu hướng giảm trong nhiều quý. Việc theo dõi lạm phát hòa vốn và chênh lệch lãi suất trái phiếu kho bạc (TIPS) sẽ cung cấp một tín hiệu sớm. 

2. Tôn trọng vai trò của nhu cầu cấu trúc 

Việc ngân hàng trung ương mua vào và phi đô la hóa đảm bảo rằng sự sụt giảm có thể nhận được sự hỗ trợ chính thức. Không giống như các dòng đầu cơ, những dòng này không nhạy cảm với giá cả và dai dẳng. 

3. Quản lý vị thế qua các chu kỳ 

Mặc dù biến động của vàng đã giảm so với cổ phiếu, đòn bẩy trên thị trường tương lai và quyền chọn vẫn ở mức cao. Hãy sử dụng lệnh dừng lỗ (trailing stop) hoặc mở rộng danh mục đầu tư thông qua ETF thay vì hợp đồng tương lai trong các giai đoạn biến động giá parabol. 

4. Sử Dụng Vàng Như Một Tín Hiệu Liên Tài Sản 

Giá vàng tăng cùng với giá cổ phiếu tăng thường báo hiệu kỳ vọng lạm phát do thanh khoản thúc đẩy, trong khi giá vàng phân kỳ so với cổ phiếu có xu hướng báo hiệu tâm lý e ngại rủi ro. Cả hai đều có thể hỗ trợ chiến lược phòng ngừa rủi ro hoặc luân chuyển ngành. 

5. Nhận Diện Hiện Tượng Phản Xạ 

Đà tăng giá vàng thường kéo dài hơn dự đoán của các mô hình vì bản thân dòng tiền đã làm thay đổi các yếu tố cơ bản (việc mua vào của ETF làm thắt chặt nguồn cung; giá cao hơn xác nhận các quyết định đa dạng hóa). Điều quan trọng là duy trì sự linh hoạt, thay vì chống lại đà tăng chỉ vì lợi ích của nó. 

Trên thực tế, các nhà đầu tư chuyên nghiệp/tổ chức thường sử dụng vàng như một la bàn thanh khoản. Khi giá vàng tăng trong bối cảnh chênh lệch tín dụng ở mức thấp, điều này ngụ ý nhu cầu phòng ngừa rủi ro, chứ không phải căng thẳng hệ thống. 

Khi chỉ số vàng và biến động tăng cùng lúc, tâm lý e ngại rủi ro có thể đã chuyển sang trạng thái hoảng loạn. 

Tóm lại: Vàng tỏa sáng nhưng vẫn thực tế 

Việc vàng tăng trên 4.200 đô la không chỉ là một tin giật gân. Nó phản ánh sự hội tụ của kỳ vọng nới lỏng chính sách, rủi ro lạm phát dai dẳng, sự phân mảnh địa chính trị và sự đa dạng hóa cấu trúc khỏi đồng đô la. 

Với lợi suất thực tế giảm, các ngân hàng trung ương tích trữ vàng và các quỹ ETF đang tăng cường đà tăng trưởng, khả năng phục hồi nhiều năm của kim loại này phản ánh những biến động sâu sắc trong kinh tế vĩ mô toàn cầu. Xét trên một số khía cạnh, nó không phải là bong bóng đầu cơ như người ta vẫn nghĩ. 

Tuy nhiên, các nhà giao dịch nên coi vàng như một thước đo và vật cân bằng: nó phản ánh tâm lý thị trường và đóng vai trò là một biện pháp phòng ngừa thực tế khi các mối tương quan thông thường bị phá vỡ. 

Cho dù đà tăng giá tiếp theo có diễn ra suôn sẻ hay thông qua quá trình củng cố thì thông điệp của vàng vẫn rõ ràng; trong thời đại tái cấu trúc tiền tệ và chuyển đổi địa chính trị, sự tự tin phải trả giá, và hiện tại, nó được đo bằng ounce của một kim loại màu vàng nhất định. 

Nguồn tham khảo