Dầu mỏ lại một lần nữa trở thành tâm điểm của các tiêu đề báo chí – và không phải vì những lý do tích cực. Giá đang tăng, biến động đang quay trở lại, và các điểm nóng địa chính trị đang bùng lên theo những cách có thể làm thay đổi cục diện nguồn cung toàn cầu. 

Trong khi nhiều nhà đầu tư vẫn đang dồn sự chú ý vào Trí tuệ nhân tạo (AI) và lĩnh vực công nghệ, thì thực tế phũ phàng là: dầu mỏ vẫn là nguồn năng lượng vận hành thế giới. Dù bạn là một nhà giao dịch năng lượng, một người đi làm mỗi ngày, hay một nhà hoạch định chính sách đang cố kiểm soát lạm phát, thì xu hướng giá dầu có thể ảnh hưởng đến nhiều thứ hơn cả hóa đơn xăng dầu kế tiếp của bạn.. 

Vậy, điều gì đang diễn ra trên thị trường dầu mỏ hiện nay? Và quan trọng hơn, điều đó có ý nghĩa gì đối với các nhà giao dịch? Hãy cùng tìm hiểu nhé. 

Những điểm chính 

• Căng thẳng địa chính trị ở Trung Đông và nhiều nơi khác đang đẩy giá dầu lên cao và gây thêm biến động cho thị trường. 
• OPEC+ đang giữ nguồn cung chặt chẽ, trong khi sản lượng dầu đá phiến của Hoa Kỳ đang chậm lại, giúp các nhà sản xuất kiểm soát tốt hơn giá cả toàn cầu. 
• Giá dầu tăng đang làm gia tăng lo ngại về lạm phát và có thể ảnh hưởng đến quyết định của ngân hàng trung ương về lãi suất. 

Căng thẳng địa chính trị: Nồi áp suất đang kêu rít 

Nếu bạn đang tự hỏi tại sao giá dầu lại trở nên bất ổn như vậy, hãy bắt đầu bằng cách mở một bản đồ thế giới. Trung Đông, nơi có một số trữ lượng dầu lớn nhất và các tuyến đường vận chuyển quan trọng, đang nóng lên, theo nghĩa đen và chính trị. 

Vào tháng 6 năm 2025, các cuộc không kích của Israel vào các cơ sở hạt nhân của Iran đã gây ra một loạt các hành động trả đũa và đối phó ^[1]. Hậu quả địa chính trị đã đặt nguồn cung dầu toàn cầu vào tình trạng báo động đỏ. 

Tại sao? Bởi vì gần 20% lượng dầu của thế giới chảy qua Eo biển Hormuz, một kênh hẹp giữa Iran và Oman ^[2]. Bất kỳ sự gián đoạn quân sự nào ở đó đều khiến thị trường dầu mỏ trở nên điên cuồng. 

Thêm vào đó là các cuộc tấn công của Houthi vào tàu thương mại ở Biển Đỏ và tình trạng bất ổn rộng hơn ở Vịnh, và bạn sẽ có một cơn bão bất ổn hoàn hảo. Đây không chỉ là những sự kiện riêng lẻ. Chúng là những điểm nghẽn trong động mạch của thương mại năng lượng toàn cầu. 

Liệu có xảy ra tình trạng thiếu hụt nguồn cung toàn cầu không? 

Ngay cả bên ngoài Trung Đông, căng thẳng địa chính trị đang tạo ra hiệu ứng lan tỏa. Hoa Kỳ và Trung Quốc tiếp tục trả đũa thuế quan, tạo ra sự căng thẳng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. 

Nga, một nước xuất khẩu dầu khí lớn, vẫn chịu lệnh trừng phạt, hạn chế khả năng tiếp cận các thị trường chính. Và Venezuela, từng là một nước sản xuất dầu lớn, đang phải vật lộn để tăng sản lượng mặc dù quan hệ ngoại giao gần đây đã ấm lên. 

Tóm lại là gì? Thế giới không chỉ giải quyết vấn đề cung và cầu. Mà còn giải quyết nỗi sợ hãi – nỗi sợ mất điện đột ngột, chậm trễ vận chuyển và leo thang chính trị khó lường. Và khi nỗi sợ hãi xâm nhập vào thị trường dầu mỏ, giá cả hiếm khi giữ được sự bình tĩnh. 

Ván cờ của OPEC: Dây cương chặt, thị trường chặt 

Trong khi địa chính trị châm ngòi cho ngọn lửa, OPEC thường đổ—hoặc giữ lại—nhiên liệu. Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC), cùng với các đồng minh (gọi chung là OPEC+), vẫn đóng vai trò then chốt trong việc định hình giai điệu cho nguồn cung dầu toàn cầu. Và gần đây, giai điệu đó đã trở nên chặt chẽ. 

Ả Rập Xê Út và Nga: Thống nhất cắt giảm 

Saudi Arabia, nước dẫn đầu trên thực tế của OPEC, đã có lập trường cứng rắn về việc duy trì giá dầu ở mức cao. Cùng với Nga, nước này đã kéo dài việc cắt giảm sản lượng tự nguyện đến tận năm 2025. Logic ở đây là gì? Họ muốn duy trì giá ở mức cao để hỗ trợ các sáng kiến trong nước và duy trì sự ổn định kinh tế. 

Các cuộc họp OPEC+ gần đây nhất đã củng cố chiến lược này. Thay vì tràn ngập thị trường bằng nhiều dầu hơn để giành thị phần, nhóm này đang tăng cường kỷ luật cung ứng. 

Tính đến tháng 6 năm 2025, tổng sản lượng của OPEC+ đang ở mức thấp nhất trong nhiều năm. Mức độ tuân thủ vẫn cao. Trong một thị trường mà công suất dự phòng đã thu hẹp và nhu cầu vẫn phục hồi, điều này chuyển thành sức mạnh định giá đáng kể. 

Đá phiến sét Hoa Kỳ: Mất đi sự tự tin 

Theo truyền thống, các nhà sản xuất đá phiến của Hoa Kỳ có thể tràn ngập thị trường và chống lại việc tăng giá của OPEC. Không còn nữa. Kỷ luật về vốn đã định hình lại ngành dầu mỏ của Hoa Kỳ. Các nhà giao dịch đang yêu cầu lợi nhuận, không phải sản lượng. Điều đó có nghĩa là việc tăng tốc chậm hơn ngay cả khi giá tăng. 

Trên thực tế, sản lượng của Hoa Kỳ đã đạt đỉnh trong những quý gần đây. Các rào cản về quy định, tình trạng thiếu hụt lao động và chi phí tăng cũng đang hạn chế sự tăng trưởng nguồn cung. Vì vậy, không giống như các chu kỳ trước, không có lực lượng kỵ binh nào từ Texas đến để cân bằng thị trường một cách nhanh chóng. 

Điều đó giúp OPEC có nhiều ảnh hưởng hơn đến giá cả, ít nhất là ở thời điểm hiện tại. 

Kỳ vọng của thị trường: Xu hướng hiện tại đang định hình giá dầu như thế nào 

Giá dầu thô Brent gần đây tăng vọt 7% lên mức 74,23 đô la Mỹ/thùng, đánh dấu một trong những mức tăng lớn nhất trong một ngày trong nhiều năm qua, khi xung đột leo thang giữa Israel và Iran làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến tranh rộng lớn hơn ở Trung Đông và khả năng gián đoạn nguồn cung dầu toàn cầu ^[3]. 

Vào thời kỳ đỉnh điểm, giá dầu Brent tăng vọt tới 13% trong ngày, nhấn mạnh sự nhạy cảm của thị trường đối với các cú sốc địa chính trị ở các khu vực năng lượng quan trọng ^[4]. Mặc dù tăng mạnh, giá dầu vẫn chưa ở mức khủng hoảng nhưng đây là mức tăng rõ ràng so với mức thấp 70 đô la Mỹ vào đầu năm và phản ánh sự bất ổn ngày càng tăng. 

Với nguồn cung eo hẹp và rủi ro cao, thị trường đang kỳ vọng điều gì? 

Thị trường tương lai cho thấy một mô hình backwardation nhẹ. Nghĩa là giá trong thời gian gần cao hơn giá hợp đồng tương lai, cho thấy thị trường coi tình trạng thắt chặt hiện tại là tạm thời nhưng vẫn đáng lo ngại. 

Chỉ một tháng trước, Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ (EIA) đã cắt giảm dự báo giá dầu và nhu cầu, với lý do tâm lý thương mại toàn cầu yếu hơn và kỳ vọng về nguồn cung OPEC+ cao hơn, dự báo giá dầu thô Brent trung bình chỉ 68 đô la Mỹ vào năm 2025 ^[5]. Nhưng kể từ đó, thị trường đã đảo ngược đáng kể. 

Sự leo thang đột ngột trong căng thẳng địa chính trị, đáng chú ý nhất là sự bùng nổ của chiến tranh giữa Israel và Iran, đã đảo ngược diễn biến bi quan đó, làm nổi bật tốc độ thay đổi tâm lý trên thị trường dầu mỏ trước những diễn biến do tin tức đưa ra. 

Câu chuyện trước đây về nhu cầu chậm lại và giá cả giảm giờ đây bị chi phối bởi nỗi lo về gián đoạn nguồn cung và xung đột lan rộng, nhấn mạnh bản chất bất ổn và khó lường của thị trường năng lượng toàn cầu. 

Người thắng và kẻ thua trong ngành dầu mỏ 

Ghi chú: Các ví dụ được trích dẫn dưới đây chỉ nhằm mục đích minh họa. Đây không phải là lời khuyên đầu tư. 

Vậy các nhà giao dịch nên tìm kiếm ở đâu? Sau đây là cách chúng tôi phân tích. Trong số những người chiến thắng tiềm năng là những gã khổng lồ năng lượng tích hợp như ExxonMobil, Chevron và Shell. Những công ty này sẽ được hưởng lợi từ giá dầu thô cao hơn và hoạt động hạ nguồn ổn định, tạo ra một vùng đệm trong thời kỳ biến động. 

Các công ty dịch vụ mỏ dầu như Halliburton, Baker Hughes và TechnipFMC cũng có thể hưởng lợi vì giá cao hơn thường khuyến khích nhiều hoạt động thăm dò và sản xuất hơn. 

Ở cấp độ vĩ mô, các quốc gia giàu năng lượng, đặc biệt là ở Trung Đông và một số khu vực châu Phi, có thể có vị thế tài chính và thặng dư ngân sách mạnh hơn nếu giá dầu tiếp tục tăng cao. 

Mặt khác, giá dầu cao hơn có thể gây áp lực lên một số ngành. Các công ty vận tải và hàng không, như Delta và American Airlines, đặc biệt dễ bị tổn thương do chi phí nhiên liệu máy bay tăng mạnh, ảnh hưởng đáng kể đến lợi nhuận ròng của họ. 

Các thị trường mới nổi phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu năng lượng, bao gồm Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ, có thể phải đối mặt với tình trạng cán cân thương mại xấu đi, tiền tệ yếu hơn và áp lực lạm phát. Ngoài ra, các lĩnh vực hướng đến người tiêu dùng như bán lẻ và hàng thiết yếu có thể bị ảnh hưởng; chi phí nhiên liệu cao hơn có xu hướng làm giảm thu nhập khả dụng và gây áp lực lên chi tiêu của người tiêu dùng, làm giảm biên lợi nhuận của các công ty như Walmart và Target. 

Lạm phát thì sao? 

Giá dầu cao hơn tác động trực tiếp đến kỳ vọng lạm phát. Các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới, bao gồm Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ, đang theo dõi chặt chẽ giá năng lượng khi cân nhắc các quyết định về lãi suất. Một đợt tăng giá dầu liên tục có thể trì hoãn việc cắt giảm lãi suất hoặc thậm chí gây ra nhiều lời lẽ cứng rắn hơn. 

Thúc đẩy lạm phát? Một cái nhìn song song về giá dầu và chi phí sinh hoạt 

Đó là vấn đề đối với cả thị trường cổ phiếu và trái phiếu. Chi phí dầu tăng cao gây tổn hại đến chi tiêu của người tiêu dùng, biên lợi nhuận doanh nghiệp và ngân sách chính phủ, đặc biệt là ở các quốc gia nhập khẩu dầu. 

Tóm lại: dầu mỏ không chỉ là vấn đề năng lượng; mà còn là vấn đề kinh tế vĩ mô. 

Cần xem gì: 

1. Thông báo của OPEC+ – Bất kỳ dấu hiệu nào về việc nới lỏng cắt giảm sản lượng hoặc bất đồng nội bộ đều có thể khiến giá cả biến động. 
2. Tiêu đề Trung Đông – Theo các nhà phân tích thị trường, leo thang quân sự quanh Hormuz hoặc Iran có thể làm tăng nguy cơ giá dầu tăng vọt lên hoặc vượt mức 100 đô la Mỹ.  
3. Dữ liệu tồn kho – Báo cáo EIA hàng tuần từ Hoa Kỳ cung cấp cái nhìn tổng quan về tình trạng mất cân bằng cung/cầu trong ngắn hạn. 
4. Xu hướng sản xuất đá phiến – Theo dõi số lượng giàn khoan và cập nhật chi phí đầu tư từ các nhà sản xuất lớn của Hoa Kỳ để biết dấu hiệu thay đổi. 
5. Phản ứng của Ngân hàng Trung ương – Lạm phát do dầu mỏ có thể thay đổi mốc thời gian cắt giảm lãi suất toàn cầu. 

Dầu mỏ vẫn là vua nhưng ngai vàng đang lung lay 

Đối với tất cả các cuộc nói chuyện về quá trình khử cacbon, xe điện và năng lượng sạch, sự thật đơn giản là dầu mỏ vẫn là huyết mạch của nền kinh tế toàn cầu. Trong thời bình, nó thúc đẩy tăng trưởng. Trong thời kỳ căng thẳng, nó trở thành vũ khí, trách nhiệm hoặc hàng rào, tùy thuộc vào quan điểm của bạn. 

Bối cảnh hiện tại như nguồn cung eo hẹp, nhu cầu mạnh và sự mong manh về địa chính trị đã khiến dầu trở thành trọng tâm chính của các nhà giao dịch vào năm 2025. Nhưng đừng chỉ xem các tiêu đề. Hãy xem xét các yếu tố cơ bản. Hãy xem dữ liệu hàng tồn kho, kỷ luật của nhà sản xuất và mô hình vận chuyển. 

Là một thương nhân hoặc người quan sát thị trường, bạn không cần phải dự đoán cuộc tấn công tên lửa tiếp theo hoặc diễn biến bất ngờ của OPEC. Nhưng bạn nên hiểu cách những diễn biến này ảnh hưởng đến sức mạnh định giá, rủi ro lạm phát và định vị danh mục đầu tư. 

Đôi khi, những quyết định đầu tư hiệu quả nhất không phải đến từ phản ứng với tiếng ồn, mà từ việc hiểu được nguyên nhân thúc đẩy tín hiệu đó. 

Những câu hỏi thường gặp 

1. Tại sao giá dầu giảm? 

Giá dầu có thể giảm khi nhu cầu yếu đi hoặc tâm lý thị trường thay đổi. Vào năm 2025, dữ liệu thương mại toàn cầu yếu và dự báo nguồn cung OPEC+ tăng cao tạm thời gây áp lực lên giá, bất chấp những rủi ro địa chính trị tiềm ẩn. 

2. Dầu thô là gì? 

Dầu thô là sản phẩm dầu mỏ tự nhiên, chưa tinh chế được tạo thành từ hydrocarbon và các vật liệu hữu cơ khác. Nó được xử lý trong các nhà máy lọc dầu để sản xuất nhiên liệu như xăng, dầu diesel và nhiên liệu phản lực, cũng như nhiều sản phẩm hóa học khác nhau. 

3. OPEC là viết tắt của từ gì? 

OPEC là viết tắt của Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ, một nhóm các quốc gia sản xuất dầu lớn cùng phối hợp các chính sách để quản lý nguồn cung và giá dầu toàn cầu. 

Nguồn tham khảo